cd:

Regulaminy pisane są krwią

Ale kapitan Protasiuk powiedział: "Odchodzimy".

Z tym że powiedział dopiero na wysokości trzydziestu paru metrów według wysokościomierza barometrycznego. Tam nie było tych 100 m obowiązujących go w tej sytuacji. A kierownik lotu dał mu prawo zejścia tylko do tej wysokości. Powinien on więc na 120-150 m już tak zmniejszać prędkość opadania, aby na 100 m wyprowadzić samolot do lotu poziomego i w locie horyzontalnym zorientować się, czy widzi pas lądowania. I albo odchodzić na drugie zejście, albo lądować.

Miał pomysł, żeby zejść do 50 m.

Nie ma czegoś takiego. Pilot podchodzi do lądowania, ale na wysokości decyzji, gdy nie widzi ziemi, przechodzi na drugie zajście (nieudane podejście) lub odchodzi na lotnisko zapasowe. Tak stanowi regulamin lotnictwa Sił Zbrojnych i takie procedury obowiązują także w lotnictwie cywilnym. Pikanterii sprawie dodaje fakt, że w kokpicie obecny był dowódca Sił Powietrznych, który instytucjonalnie odpowiadał za przestrzeganie regulaminu lotów – za jego przestrzeganie przez wszystkich lotników, w całym lotnictwie Sił Zbrojnych. Tymczasem ten regulamin w jego obecności i przy jego akceptacji nie był przestrzegany, lecz wręcz łamany!

Piloci chcieli zejść do 50 m i wtedy się zorientować, co widać.

Nie ma takiego manewru! Nie zgadzam się ze zdaniem komisji, że wypowiedzi dowódcy Sił Powietrznych ograniczały się jedynie do podania wysokości lotu, odczytanych z wysokościomierza barometrycznego, i nie ingerował on bezpośrednio w proces podejmowania decyzji przez dowódcę statku powietrznego. Był w kabinie, wszystko widział i zaniechał podjęcia decyzji o przerwaniu podejścia. A to był jego obowiązek. Skoro już się tam znalazł, powinien zgodnie z regulaminem lotów zabronić podejścia do lądowania. Tak stanowi § 19 pkt 24 tego regulaminu.

WKRACZA GEN. BŁASIK

Stenogramy z czarnej skrzynki dają wiele do myślenia. Na początku, gdy kpt. Protasiuk dowiaduje się, że w Smoleńsku pojawiła się mgła, jest niemal pewien, że będzie odchodził na lotnisko zapasowe. Mówi o tym stewardesie i szefowi protokołu dyplomatycznego Mariuszowi Kazanie. Ten odpowiada: "Mamy kłopot". Po jakimś czasie Kazana wraca i mówi, że decyzja nie została podjęta. Można być pewnym, że przez prezydenta, który w międzyczasie rozmawiał telefonicznie z bratem. I po tych słowach jakby nożem uciął. Kpt. Protasiuk zaczyna schodzić do lądowania. Coś musiało się zdarzyć, skoro temat lotniska zapasowego nagle przestał być aktualny, za to zdecydowano, że jednak Smoleńsk. Co?

W kabinie zjawił się – choć na tym etapie lotu absolutnie nie powinien – dowódca Sił Powietrznych. Dlaczego? Możemy tylko przypuszczać. Być może przekazano mu życzenie, żeby się zorientował, jakie są warunki, może żeby pomógł… Tego już się nie dowiemy, mikrofony były tylko w kabinie pilotów. W każdym razie załoga i jej dowódca byli zdeterminowani, żeby wylądować.

Gdy generał wszedł do kokpitu, to tak jakby przejął dowództwo?

Proszę pana, generał bez względu na to, czy siedział w kabinie pasażerskiej, czy w kabinie pilotów, zawsze był ich przełożonym. Dowódca Sił Powietrznych na czas tego lotu nie był odwołany, nie zawiesił swojej funkcji. Najlepszy przykład – to on meldował prezydentowi przed odlotem gotowość załogi i samolotu do wykonania zadania.

Wszedł do kokpitu i od tego momentu już nie było mowy o locie na lotnisko zapasowe.

Już nie było…

Pilot jednak mu się nie zameldował. Gdy generał wszedł, to objął dowodzenie czy nie?

Jego obecność zdjęła odpowiedzialność z dowódcy samolotu. On powiedział: "Witam", to mu odpowiedzieli: "Witamy". Ale wiemy, o co chodzi. Przecież kapitan nie mógł wstać i trzaskać obcasami.

Jest teoria tłumacząca, dlaczego tak trudno było odcyfrować słowo kpt. Protasiuka "Odchodzimy". To wypowiedziane parę sekund przed katastrofą. Najprawdopodobniej dlatego, że nie mówił do ustawionego mikrofonu, tylko odwracając głowę do generała. I było to bardziej pytanie niż rozkaz.

Tak mogło być.

                                                 cdn:

                                                          cd:

Regulaminy pisane są krwią
Czyli pociągnął za późno.

Pewnie dopiero wtedy, kiedy zobaczył zbocza wąwozu, a raczej drzewa rosnące po lewej stronie, już na jego krawędzi! Dlaczego tak uważam? Bo ruch steru, jak wynika z odczytów ze skrzynki parametrów, jest gwałtowny. Pilot pociągnął do oporu. Samolot poszedł w górę, obroty silników zwiększył do maksymalnych, ale spowodowało to przekroczenie kątów natarcia samolotu. Samolot stał się niesterowny. Za chwilę pilot odepchnął od siebie ster, chcąc to zniwelować, ale dzieliły go już tylko sekundy od uderzenia w feralne drzewo. On już i tak daleko by nie poleciał.

Gdyby nie ta brzoza, też by się rozbił?

Na odczytach z rejestratorów lotu widać, że samolot przekroczył kąty krytyczne. Pilot musiał zobaczyć ziemię i energicznie pociągnął ster wysokości. Ale w tej konfiguracji, z wysuniętym podwoziem, z klapami do lądowania, z małą prędkością – nie miał szans.

Samolot siłą inercji jeszcze parę sekund musiał opadać w dół.

Według mnie i kolegów, którzy latali na tym samolocie, którzy znają się na mechanice lotu Tu-154M, nie było szans na wyprowadzenie go. Było za późno.

A brzoza?

Gdyby jej nie było, i tak nie byłoby samolotu. Może nie doszłoby do takiej tragedii, że samolot nie obróciłby się na plecy. Wtedy prawdopodobnie zderzyłby się z ziemią w locie poziomym, a to też nie wróżyło niczego dobrego.

CZEGO NIE ZROBILI ROSJANIE

Gdyby Rosjanie dobrze kierowali podejściem, byłaby szansa?

Rosjanie zawinili w jednej sprawie. Nie w tej, czy podawali informacje, że jest na ścieżce zamiast pod ścieżką, bo według mnie, oni w ogóle nie wierzyli, że ten samolot będzie próbował lądować. Wiedzieli, że leci prezydent! Powinni byli zdecydowanie odmówić lądowania. Żadnych wprowadzeń na prostą! Gdy tylko się zgłosił na częstotliwości Smoleńska, powinni od razu skierować go na lotnisko zapasowe. Koniec, kropka.

A rosyjskie lampy na podejściu, z których co trzecia nie działała?

To są drobiazgi… dla przebiegu tej katastrofy bez znaczenia. W takiej mgle, jaka panowała w tym momencie, ich światło nawet nie byłoby czytelne. Tak samo drobiazgiem jest to, że piloci nie mieli aktualnych dopuszczeń do lotów w minimalnych warunkach atmosferycznych. To, jak mówię, nie było bezpośrednią przyczyną katastrofy. Ale pokazuje atmosferę.

Czy tak naprawdę katastrofa jest łatwa do wytłumaczenia?

Tak. Tam nie ma nic skomplikowanego. Nie było zamachu, samolot był sprawny technicznie. Gdyby dowódca Sił Powietrznych i załoga przestrzegali regulaminu lotów obowiązującego w lotnictwie wojskowym, nie doszłoby do katastrofy.

Protasiuk mógł się postawić swojemu dowódcy?

To się tak łatwo mówi! On, podchodząc do lądowania, nie miał spokoju. Kokpit nie był "sterylny", znajdowały się w nim inne osoby poza członkami załogi. Kapitan wiedział, że jest mgła, a ciągle ktoś mu wchodził do kabiny, nie było decyzji prezydenta, wreszcie przyszedł dowódca. Nie można tu mówić o spokojnym wykonywaniu lotu. Pilot chciał wykonać zadanie. Jednak chyba nie do końca wiedział, a raczej w deficycie czasu i w stresie zapomniał, że jest pod nimi ten parów.

Pewnie liczył, że wyjdzie na te 50 m.

Tylko, po pierwsze, był niżej. A po drugie, z takim opadaniem, z taką prędkością podejścia nie miał szans. Powtarzam – to prosta katastrofa. Po prostu zabrakło zdrowego rozsądku i instynktu samozachowawczego u osób wszechmogących.

PUŁK JAK KOZIOŁ OFIARNY

Jak pan przyjął fragment raportu komisji Millera dotyczący pułku?

To się w głowie nie mieści! Pilot – przynajmniej tak było za moich czasów w lotnictwie wojskowym – na cały rok miał przygotowany grafik kontroli techniki pilotowania. Sporządzało się go na szczeblu eskadry, a zatwierdzany był przez dowódcę pułku. Dowódca eskadry, mając ten grafik, wiedział: aha, w lutym Iksowi "podchodzi" kontrola po trasie, a Igrekowi, przy minimalnych warunkach. I on to śledził. Mój zastępca w pułku zaś w moim imieniu to nadzorował. Zawsze więc wiedziałem, kto i kiedy ma jakie kontrole. Piloci też wiedzieli i pilnowali tego. Wszystkie wyniki kontroli były odnotowane w dziennikach osobistych pilotów. Teraz czytam ten raport i nie mogę zrozumieć, co w 36. specpułku sprawdzały komisje kontrolujące wyszkolenie lotnicze z Dowództwa Sił Powietrznych i Inspektoratu MON ds. bezpieczeństwa latania.

Kiedy inspektorem MON ds. bezpieczeństwa latania był płk Marian Chrzan, to 36. specpułk kontrolowano co roku, właśnie ze względu na specyfikę i rangę jego lotów. Nasuwa się pytanie, dlaczego zaprzestano takich kontroli.

Rewelacje Macierewicza. "Znowu wersja jakiegoś zamachu"



Wrak Tu-154, fot. AFP
W programie "Kawa na ławę" na antenie TVN2 4 poruszona została sprawa Antoniego Macierewicza, który w piątek stwierdził, że z analiz ekspertów wynika, iż prezydencki Tu-154 nie uderzył w brzozę. Adam Hofman (PiS) stwierdził, że do wyjaśnienia katastrofy smoleńskiej potrzebna jest dobra wola. - Do tego trzeba mieć wolę, a żeby mieć wolę, trzeba mieć odwagę – powiedział. - W tle jest znowu wersja jakiegoś zamachu - ripostował Krzysztof Kwiatkowski.

- Z wyliczeń i analiz dotyczących kluczowego momentu katastrofy z 10 kwietnia 2010 r. wynika, że Tu-154M nie uderzył w brzozę, a jego skrzydło oderwało się na skutek ciągle jeszcze nieznanych okoliczności - przekonywał Macierewicz na piątkowym posiedzeniu kierowanego przez niego zespołu ds. zbadania katastrofy smoleńskiej. W jego trakcie prof. Wiesław Binienda, dziekan wydziału inżynierii z Ohio i prof. Kazimierz Nowaczyk za pomocą telemostu zaprezentowali animacje, symulacje oraz modele matematyczne dotyczące ostatnich sekund lotu Tu-154M.

- Skutkiem ich badań są wnioski, które kwestionują w sposób zasadniczy wyniki prezentowane nam jako rzeczywisty przebieg wydarzeń Tu-154M. Samolot leciał na dużo większej wysokości, nie uderzył w brzozę, a skrzydło oderwało się na skutek ciągle jeszcze nieznanych okoliczności w innym miejscu - mówił w piątek Macierewicz.

Nowaczyk przekonywał - powołując się na badania trajektorii lotu Tu-154M - że "nie mógł mieć miejsca" kontakt samolotu z brzozą przy bliższej radiolatarni na lotnisku, a także z brzozą, która miała oderwać skrzydło samolotu, ani kontakt z drzewami, pomiędzy brzozami oraz bezpośrednio za nimi.


Wizualizacja ostatniej fazy lotu Tu-154 »Nowe stenogramy z Tu-154 »Nowe wypowiedzi pilotów Tupolewa »
Prof. Wiesława Binienda powiedział z kolei, że "fragment skrzydła samolotu Tu-154M nie mógł urwać się na brzozie i być znaleziony 111 metrów dalej, bo według symulacji komputerowej upada na ziemię w odległości od 10 do 12 metrów od brzozy".

- Niegodziwe jest to, że oddaliśmy śledztwo. Jedynym miejscem na prawdę jest zespół parlamentarny Antoniego Macierewicza - powiedział Adam Hofman. - Do tego trzeba mieć wolę, a żeby mieć wolę, trzeba mieć odwagę - dodał.

Posłowi PiS przytakną niedawny jego kolega - Jacek Kurski twierdząc, że oddanie śledztwa jest "jednym wielkim skandalem".

Komentując nowe doniesienia Macierewicza Krzysztof Kwiatkowski powiedział, że "w tle jest znowu wersja jakiegoś zamachu". - Ciągłe odświeżanie tego tematu jest niegodziwe - stwierdził były minister sprawiedliwości.

Inny z gości programu Bogdana Rymanowskiego - Ryszard Kalisz początkowo nie chciał komentować działań Antoniego Macierewicza, ale z rozwojem dyskusji stwierdził, że "sposób w jaki sprawę katastrofy wyjaśnia Macierewicz jest nie do przyjęcia".

Janusz Palikot krótko odpowiedział na pytanie dotyczące analiz Macierewicza: "Macierewicz zasługuje na badania psychiatryczne".

Prokuratorzy chcą sprawdzić billingi szefa BOR



gen. Marian Janicki, fot. Robert Kowalewski / Agencja Gazeta
Prokuratorzy, którzy badają działania Biura Ochrony Rządu przy zabezpieczaniu wizyt polskich delegacji 7 i 10 kwietnia w Smoleńsku chcą przeanalizować billingi telefonów należących do szefa BOR oraz funkcjonariuszy Biura, którzy 10 kwietnia 2010 roku byli w Rosji - informuje portal tvn24.pl.

Śledczych interesują nie tylko ich numery służbowe, ale i prywatne. - Potwierdzam, że wystąpiliśmy z takim postanowieniem odnośnie siedmiu numerów telefonicznych - mówi w rozmowie z portalem Renata Mazur, rzecznik prokuratury.

Prowadzących postępowanie interesują tylko te rozmowy, które funkcjonariusze Biura Ochrony Rządu wykonywali w dniu katastrofy prezydenckiego Tu-154M do godziny 11. Chodzi o kompleksowe sprawdzenie tego, jak wyglądała komunikacja między nimi po tym jak doszło do wypadku - o to, kiedy, komu i co mówili funkcjonariusze, oraz czy nie naruszyli jakichś procedur - tłumaczy źródło zbliżone do śledztwa.

Oficerowie BOR z którymi rozmawiali dziennikarze tvn24.pl nie kryją swojego zdziwienia decyzją prokuratury. - Dostałem tylko suchą informację z prokuratury, że zwróciła się do operatora o wydanie billingów moich rozmów telefonicznych prowadzonych 10 kwietnia z prywatnego telefonu. Koledzy otrzymali takie same pisma, ale nikt nie wie nic więcej - mówi jeden z nich.

Funkcjonariusz, który w dniu katastrofy był w Smoleńsku dodaje, że wszystko, co miał do powiedzenia na temat wydarzeń z 10 kwietnia zawarł w swoich zeznaniach. - Może chodzi więc o to, żeby sprawdzić, czy przypadkiem nie kłamałem - zastanawia się.

Szczegółów dotyczących tego wniosku nie chce ujawnić także prowadząca postępowanie prokuratura. - Oprócz potwierdzenia faktu wydania takiego postanowienia prokuratura nie będzie na tym etapie wypowiadała się, dlaczego chce poznać dane z tych konkretnych telefonów, oraz do kogo one należały - podkreśliła w rozmowie z portalem tvn24.pl prokurator Renata Mazur.

10 kwietnia 2010 roku o godz. 8.41 pod Smoleńskiem rozbił się samolot Tu-154M, którym polska delegacja udawała się do Katynia na uroczystości związane z 70. rocznicą zamordowania tam polskich oficerów przez radzieckie NKWD.

W katastrofie, do której doszło w pobliżu lotniska Smoleńsk-Północny zginęło 96 osób, w tym prezydent RP Lech Kaczyński i jego małżonka Maria. Wraz z parą prezydencką zginęli także ministrowie, parlamentarzyści, szefowie centralnych urzędów państwowych, dowódcy wszystkich rodzajów sił zbrojnych, a także oficerowie Biura Ochrony Rządu i członkowie załogi Tupolewa.